म्युच्युअल फंडमधील फ्रंट रनिंग म्हणजे काय?(what is front running in mutual fund)
म्युच्युअल फंड हे आजच्या आर्थिक जगात गुंतवणुकीचा एक अत्यंत लोकप्रिय आणि विश्वासार्ह पर्याय आहे. गुंतवणूकदारांना त्यांच्या पैशांचे विविध प्रकारच्या वित्तीय साधनांमध्ये व्यावसायिक व्यवस्थापनाद्वारे गुंतवणूक करण्याची संधी मिळते. मात्र, म्युच्युअल फंड क्षेत्रात काही अपारदर्शकता आणि गैरप्रकार देखील घडतात. त्यातील एक महत्त्वाचा प्रकार म्हणजे “फ्रंट रनिंग”.
फ्रंट रनिंग म्हणजे काय?
फ्रंट रनिंग म्हणजे एखाद्या म्युच्युअल फंड व्यवस्थापकाने किंवा त्याच्या सहयोगींनी फंडाच्या आधी स्वतःच्या फायद्यासाठी शेअर्सची खरेदी किंवा विक्री करणे. म्हणजेच, म्युच्युअल फंड व्यवस्थापकाला मोठ्या खरेदी किंवा विक्रीचे आदेश मिळाल्यावर, त्याच्याआधीच त्याने किंवा त्याच्या सहयोगींनी स्वतःच्या खात्यांतून ती खरेदी किंवा विक्री करणे. यामुळे त्यांना शेअर्सच्या किमतींमध्ये होणाऱ्या बदलांचा फायदा होतो.
उदाहरणार्थ, जर एखाद्या म्युच्युअल फंडाने मोठ्या प्रमाणात एखाद्या शेअरची खरेदी करण्याचा निर्णय घेतला, तर त्या व्यवस्थापकाला हे आधीच माहिती असेल. तो व्यवस्थापक किंवा त्याचे सहयोगी त्या शेअर्सची खरेदी त्याच्याआधीच करतील आणि नंतर म्युच्युअल फंडाच्या खरेदीमुळे शेअर्सची किंमत वाढल्यावर, ते शेअर्स विकून नफा मिळवतील. हे गुंतवणूकदारांच्या हितासाठी अनुकूल नाही आणि एक प्रकारचा गैरव्यवहार आहे.
फ्रंट रनिंगचे परिणाम:
१. गुंतवणूकदारांचा तोटा: म्युच्युअल फंडाचे व्यवस्थापक किंवा त्यांचे सहयोगी फ्रंट रनिंग करत असतील तर, सामान्य गुंतवणूकदारांच्या नफ्यात घट होऊ शकते. व्यवस्थापकांचा असा गैरव्यवहार गुंतवणूकदारांच्या फायद्यासाठी नसतो, त्यामुळे त्यांचा अपेक्षित नफा कमी होतो.
२. बाजाराची अपारदर्शकता: फ्रंट रनिंगमुळे शेअर बाजारातील पारदर्शकता कमी होते. गुंतवणूकदारांना म्युच्युअल फंड व्यवस्थापकांच्या कार्यावर विश्वास ठेवता येत नाही, ज्यामुळे बाजारात अस्थिरता निर्माण होऊ शकते.
३. नियामक संस्थांचा हस्तक्षेप: फ्रंट रनिंग हा एक प्रकारचा गैरव्यवहार आहे आणि त्यावर नियामक संस्था कठोर कारवाई करू शकतात. अशा घटना उघड झाल्यास, संबंधित व्यवस्थापक किंवा सहयोगींवर दंडात्मक कारवाई केली जाऊ शकते.
फ्रंट रनिंगची टाळण्यासाठी उपाय:
१. नियमित निरीक्षण: म्युच्युअल फंड व्यवस्थापकांच्या कामकाजावर नियमित निरीक्षण करणे आवश्यक आहे. नियामक संस्थांनी त्यांचे व्यवहार नियमितपणे तपासून फ्रंट रनिंगसारख्या गैरव्यवहारांना आळा घालावा.
- सखोल तपासणी: म्युच्युअल फंडांचे व्यवस्थापक आणि त्यांच्या सहयोगींची सखोल तपासणी केली पाहिजे. त्यांच्या आर्थिक व्यवहारांवर कठोर लक्ष ठेवणे आवश्यक आहे.
- गुंतवणूकदारांची जागरूकता: गुंतवणूकदारांनी म्युच्युअल फंड व्यवस्थापकांच्या कार्यप्रणालीविषयी जागरूक असणे आवश्यक आहे. त्यांनी आपली गुंतवणूक तपासून पाहणे आणि आवश्यकतेनुसार प्रश्न विचारणे हे त्यांच्या फायद्याचे आहे.
- कठोर नियमावली: नियामक संस्थांनी फ्रंट रनिंगसारख्या गैरव्यवहारांसाठी कठोर नियमावली बनवली पाहिजे आणि तिची काटेकोर अंमलबजावणी केली पाहिजे.
निष्कर्ष:
म्युच्युअल फंड व्यवस्थापनात फ्रंट रनिंग हा एक गंभीर गैरव्यवहार आहे जो गुंतवणूकदारांच्या हिताला धक्का पोहोचवतो. गुंतवणूकदारांनी याबाबत जागरूक राहणे, नियामक संस्थांनी कठोर पावले उचलणे आणि व्यवस्थापकांनी प्रामाणिकपणे काम करणे हे अत्यंत आवश्यक आहे. त्यामुळे म्युच्युअल फंड क्षेत्रातील पारदर्शकता आणि विश्वासार्हता टिकवली जाऊ शकते. गुंतवणूकदारांनी आपली गुंतवणूक सुरक्षित आणि विश्वासार्ह हातात असल्याची खात्री करून घ्यावी, ही काळाची गरज आहे.